Jak angażować młodzież?
Różnorodność szkolnych aktywności stwarza wiele okazji do przekazywania wiedzy na temat migracji, pokazywania jej aspektów globalnych i lokalnych. Warto skorzystać z różnych możliwości i potraktować zjawisko migracji jako zagadnienie przekrojowe, które może być poruszane zarówno na godzinie wychowawczej, zajęciach przedmiotowych jak i w trakcie pozalekcyjnych inicjatyw młodzieżowych.
Rozmowa o migracjach na godzinie wychowawczej
O wartościach i postawach
Sprawa migrantów i uchodźców dotyka podstawowych postaw i wartości, takich jak tożsamość, osobiste bezpieczeństwo, obowiązek pomocy potrzebującym, tolerancja, odpowiedzialność czy solidarność. Szkolne spotkanie jest szansą na praktykowanie rozmowy i uczenia się dialogu. To znakomita okazja do dyskutowania o problemach współczesnego świata, takich jak migracje oraz o wartościach z nimi związanych. Przygotowuje młodzież do świadomych wyborów, daje szansę rozpoznać, co jest dla niej ważne i uczy to wyrażać. Dzięki słuchaniu, co jest istotne dla innych, możemy ich zrozumieć, a często dostrzec, co nas łączy i poczuć wspólnotę wartości. Wysłuchanie z szacunkiem drugiej strony jest podstawą do zrozumienia wyborów rozmówcy i buduje możliwość dalszego porozumienia.
Podstawowe wartości związane z kwestią migracji, to:
- godność
- sprawiedliwość
- równość
- wolność
- różnorodność
- tolerancja
- pokój
Promowanie tych progresywnych wartości będzie miało wpływ na budowanie inkluzywnego społeczeństwa, pozytywne postawy uczniów i uczennic, takie jak: otwartość, empatia, odpowiedzialność czy solidarność, które nie są zazwyczaj uwzględniane w medialnej narracji na temat migracji. Zależy nam, aby młodzi ludzie wraz ze swoimi opiekunami znaleźli na godzinach wychowawczych przestrzeń do rozmowy prowadzonej w atmosferze wzajemnego szacunku, która skłoni ich do refleksji nad własnymi wartościami, postawami, czy kwestią tożsamości. Taka refleksja z poziomu indywidualnego, przy wsparciu przygotowanego wychowawcy, pomoże młodym zobaczyć sytuację migracyjną w szerszym kontekście.
Podczas rozmowy z młodzieżą o ważnych dla nich wartościach możecie wykorzystać pytania:
- Jakie wartości są dla ciebie ważne, gdy myślisz o przyjęciu do Polski uchodźców i uchodźczyń/obecności w Polsce migrantów i migrantek? Wymień kilka nawet, gdy uważasz, że trudno je będzie spełnić (np. solidarność międzyludzka, bezpieczeństwo mieszkańców Polski, współczucie dla ofiar wojny, jednorodność narodowa mieszkańców Polski).
- Jakie masz obawy oraz jakie widzisz szanse na realizację ważnych dla ciebie wartości w związku z perspektywą zamieszkania w Polsce osób wywodzących się z innych kultur?
- Jak byś chciał/a, aby ludzie byli traktowani, gdy ratując życie, opuszczają z rodzinami swoje domy i ojczyznę?
- Jak sam/sama chciałbyś/chciałabyś być traktowany/traktowana, gdybyś z rodziną musiał/musiała uciekać z terenów objętych wojną?
O globalnych współzależnościach
Poruszanie zagadnienia migracji na zajęciach w szkole może służyć także budowaniu większej świadomości uczniów i uczennic na temat globalnych zjawisk i współzależności. Zachęcamy do poznawania zjawiska migracji w kontekście wybranych globalnych współzależności (m.in. praw człowieka, zmiany klimatu, nierówności społecznych, równości płci) i Celów Zrównoważonego Rozwoju ONZ (Cel 1: Koniec z ubóstwem, Cel 4: Dobra jakość edukacji, Cel 10: Mniej nierówności, Cel 13: Działania w dziedzinie klimatu, Cel 16: Pokój, sprawiedliwość i silne instytucje).
Scenariusze
Każdy ma prawo dotknąć chmur... Dzienniki marzeń
Młodzież zastanowi się, jak powinien wyglądać świat, by wszystkie osoby miały równe szanse rozwoju. Przygotują swoje dzienniki marzeń, w których odpowiedzą na pytanie, kim chcą zostać w przyszłości. Poznają marzenia bohaterów i bohaterek opowieści filmowej pt. „Dzienniki marzeń”.
W jakim świecie chciałbyś, chciałabyś żyć za trzydzieści lat?
Uczniowie i uczennice poznają opowieści osób z różnych rejonów świata i dowiedzą się, jak migracje są związane ze zmianą klimatu. Młodzież zastanawia się nad decyzjami ludzi, którzy żyją w trudnych warunkach wywołanych zmianami środowiskowymi. To okazja do refleksji nad wizją świata za trzydzieści lat.
Różnice są ok, nierówności nie są ok
Młodzież na godzinie wychowawczej zastanawia się nad tym, jaką rolę w niwelowaniu nierówności między ludźmi odgrywają migracje.
Dlaczego migracje mogą być jednym ze sposobów na radzenie sobie z ubóstwem?
Ćwiczenie na godzinę wychowawczą. Opowieści o migracjach – koniec z ubóstwem.
Rozmowa o migracjach na zajęciach przedmiotowych
Wiele tematów ze szkolnej podstawy programowej na takich przedmiotach jak historia, język polski, biologia czy wiedza o społeczeństwie daje możliwość poszerzania horyzontów młodych osób o wiedzę na temat migracji.
Na zajęciach z geografii można się uczyć czytania mapy, jednocześnie dowiadując się, jak migracje wpływają na procesy demograficzne. Na lekcji języka polskiego można przeczytać „Psalm” Wisławy Szymborskiej i na tej podstawie dyskutować o roli granic państwowych oraz państwowości. Lekcja biologii może być okazją do rozmowy o tym, jak działalność człowieka wpływa na klimat, a zmiana klimatu na migracje. Zajęcia z wiedzy o społeczeństwie natomiast pozwalają porozmawiać o tym, kim są uchodźcy i uchodźczynie zgodnie z zapisami międzynarodowego prawa i dlaczego te akty należy respektować.
Publikacja
Globalnie-lokalnie o migracjach
Pakiet materiałów metodycznych, które pomogą wprowadzić temat migracji na zajęciach przedmiotowych.
Projekty młodzieżowe – Klub Dobrej Rozmowy
Czy zastanawialiście się kiedyś, czy w Waszej szkole jest czas i miejsce na to, by ze sobą rozmawiać? W społeczności szkolnej wiele się dzieje, pojawiają się nowe „gorące” tematy – zarówno szkolne, jaki i te dotyczące aktualnej sytuacji w kraju i na świecie. Ale czy rzeczywiście się o tym rozmawia? Na lekcjach zdobywa się wiedzę, analizuje nowe zagadnienia, ale zazwyczaj brakuje czasu i możliwości na dyskusje i refleksje. Warto spróbować zaspokoić potrzebę rozmowy. Sposobem może być założenie Klubu Dobrej Rozmowy. Jeśli jest kółko matematyczne, przyrodnicze czy teatralne, to czemu nie stworzyć takiego, którego głównym celem jest rozmowa i wymiana opinii na przykład na temat zjawiska migracji?
Cele Klubu Dobrej Rozmowy:
- oddanie młodzieży głosu i zachęcenie do poruszania w rozmowach tematyki migracji i uchodźstwa w kontekście wyzwań współczesnego świata;
- wsparcie uczniów i uczennic w doskonaleniu umiejętności wymiany opinii, argumentowania, słuchania tego, co mają do powiedzenia osoby o różnych światopoglądach, także innych od naszego;
- umożliwienie bliższego poznania się w grupie;
- ułatwienie pozostania w dobrych relacjach w grupie niezależnie od poglądów jej członków i członkiń.
Do zakładania Klubów Dobrej Rozmowy zapraszamy nauczycieli i nauczycielki wraz z młodzieżą ze szkół podstawowych i ponadpodstawowych oraz innych instytucji edukacyjnych (również nieformalnych).
Publikacje
Punkty widzenia. Klub dobrej rozmowy
Przewodnik dla młodzieży pokaże uczniom i uczennicom oraz nauczycielom i nauczycielką, jak zrealizować taki projekt.
