Biologia

Poznawanie różnorodności biologicznej, opisywanie i wyjaśnianie zjawisk i procesów biologicznych zachodzących w organizmach i w środowisku, interpretowanie informacji i wyjaśnianie zależności przyczynowo-skutkowych między faktami, formułowanie wniosków i opinii związanych z omawianymi zagadnieniami biologicznymi to wymagania ogólne, których realizację można oprzeć o materiały przedstawiające je w szerszym, globalnym wymiarze.

Intencją włączania zagadnień edukacji globalnej do zajęć biologii jest zwrócenie uwagi na zależności środowiskowe, społeczne i gospodarcze zachodzące we współczesnym świecie, a mające swoje korzenie w procesach biologicznych. Lekcje biologii dają młodzieży szansę, by oprócz zdobywania wiedzy z zakresu podstawy programowej, wykształcić w sobie umiejętności krytycznego myślenia i dostrzegania zależności oraz by podjąć próbę zrozumienia otaczającego świata.

Chemia

Fizyka

Fizyka – w świetle podstawy programowej – ma m.in. na celu dostarczenie takich doświadczeń w trakcie zajęć, które pozwolą młodzieży wskazywać w otaczającej rzeczywistości przykłady zjawisk opisywanych za pomocą poznanych praw i zależności fizycznych.

Mogą to być zjawiska z najbliższego otoczenia – np. zastosowanie maszyn prostych na placu zabaw (huśtawka), w ogrodnictwie (sekator), czy na placu budowy (dźwig). Można jednak sięgnąć po przykłady spoza „naszego podwórka” i skupić się na tym, jak maszyny proste wykorzystywane są np. w Nepalu do tworzenia kolejek grawitacyjnych. Konstrukcja wykorzystująca bloczki, dźwignie, liny i siły tarcia umożliwia transport produktów w miejscach niedostępnych dla samochodów.

Teoria tłumacząca działanie wymienionych maszyn – niezależnie od miejsca jej zastosowania – jest taka sama. To, co różni te przykłady (np. huśtawka vs. kolejka grawitacyjna), to znaczenie dla społeczności związane z wykorzystaniem tej teorii w praktyce.

Geografia

Wymagania ogólne podstawy programowej przedmiotu geografia na III etapie edukacyjnym w bezpośredni sposób odnoszą się do założeń edukacji globalnej i stanowią doskonałą przestrzeń zarówno do tego, aby poruszać na zajęciach zagadnienia globalne i tłumaczyć zachodzące współcześnie procesy, jak i kształtować u młodzieży postawy i wartości leżące i jej podstaw. Również wymagania szczegółowe – głównie odnoszące się do Działu 10: „Wybrane regiony świata. Relacje: człowiek – przyroda – gospodarka” pozwalają na uwzględnienie wątków globalnych – a wręcz wpisują perspektywę globalnych współzależności w zajęcia z geografii.

Idea, która stoi za obecną podstawa programową, to zachęcanie młodzieży do angażowania się na rzecz zmian w skali lokalnej i globalnej. Zajęcia geografii mają dać młodym osobom niezbędne narzędzia, aby samodzielnie móc analizować informacje, przetwarzać je, wyjaśniać zjawiska i procesy i zastosować tę wiedzę i umiejętności geograficzne w praktyce.

Godzina wychowawcza

Nasz świat staje się coraz mniejszy. My wszyscy – zarówno młodzież, jak i dorośli – swoimi decyzjami wpływamy na sytuację ludzi na drugim końcu świata (a oni wpływają na nas). Aby odnaleźć się w tej sieci powiązań i pozytywnie wpływać na swoje otoczenie, młodzi ludzie powinni rozumieć procesy rządzące funkcjonowaniem tzw. „globalnej wioski”, w której żyjemy.

Edukacja globalna to nie tylko wiedza na temat zagadnień globalnych, ale też kształtowanie postaw i kompetencji kluczowych dla jakości nauczania, m.in. krytycznego myślenia, wyrażania opinii, pracy zespołowej. Edukacja globalna przygotowuje uczniów do stawiania czoła współczesnym wyzwaniom wynikającym z globalnych konsekwencji, jakie niosą za sobą decyzje podejmowane na poziomie lokalnym. Promuje także praktyczne wykorzystywanie zdobywanej wiedzy.

Historia

Edukacja globalna włącza do historii nową ciekawą perspektywę, w jeszcze większym stopniu pokazując młodzieży związek między przeszłością a teraźniejszością i relacje łączące globalną Północ z globalnym Południem.

Kompetencje i umiejętności przedmiotowe kształtowane w ramach zajęć historii w gimnazjum skupiają się na trzech zasadniczych obszarach: chronologii historycznej, analizie i interpretacji historycznej oraz tworzeniu narracji historycznej.

Intencją włączania zagadnień edukacji globalnej do zajęć historii jest zwrócenie uwagi na zależności społeczne, gospodarcze czy środowiskowe zachodzące we współczesnym świecie, a mające swoje korzenie w wydarzeniach i procesach historycznych. 

Język angielski

Język angielski funkcjonuje w dzisiejszych czasach jako lingua franca – pozwala nam dotrzeć do informacji o każdym zakątku globu. Ucząc tego języka, poruszając zagadnienia leksykalne, gramatyczne i komunikacyjne, mamy szansę nawiązać do ważnych tematów dotyczących współczesnego świata, takich jak konsumpcjonizm, migracje, czy prawa człowieka. Dzięki wiedzy i otwartemu podejściu, lekcje języka angielskiego mogą stać się dla młodzieży miejscem, gdzie oprócz zdobywania wiedzy z zakresu podstawy programowej, wykształcą w sobie umiejętności krytycznego myślenia, dostrzegania zależności oraz podejmą próbę zrozumienia otaczającego świata.

Praktycznie każdy artykuł, film, zdjęcie czy audycja radiowa prezentujące, jak elementy naszej zglobalizowanej rzeczywistości zależą od siebie, może stać się punktem wyjścia do przeprowadzenia interesującej lekcji, która będzie realizowała założenia edukacji globalnej.

Język polski

Zajęcia języka polskiego dają szereg możliwości poruszania zagadnień globalnych z młodzieżą oraz kształtowania w niej postaw i wartości, które stanowią fundament edukacji globalnej.

Odwoływanie się do wyzwań współczesnego świata i zależności, jakie w nim zachodzą, skłania młodych ludzi do refleksji, pomaga im lepiej rozumieć otaczającą ich rzeczywistość, formułować myśli oraz świadomie dokonywać wyborów (np. odnośnie aktywności obywatelskiej czy konsumenckiej) i rozumieć ich konsekwencje.

Nauka języka polskiego w gimnazjum skupia się między innymi na rozwijaniu umiejętności czytania ze zrozumieniem, a także debatowania i pisania. Każdą z tych okazji można wykorzystać do włączania treści z zakresu edukacji globalnej.

Plastyka

Zajęcia plastyczne zachęcają do kreatywności i twórczego, nieszablonowego myślenia i choć zagadnienia edukacji globalnej nie mają bezpośredniego ujęcia w programie nauczania plastyki, mogą być doskonałym pretekstem do rozważań nad współczesnym światem i poszukiwać alternatywnych rozwiązań dla globalnych problemów.

Zachęcamy do czerpania inspiracji zarówno z dzieł sztuki, jak i otaczającej nas rzeczywistości – sztuka bowiem towarzyszy nam w różnych obszarach życia.

Warto rozwijać u młodych ludzi postawy otwartości, szacunku czy odpowiedzialności, a także kształtować wartości leżące u podstaw edukacji globalnej, zachęcając ich do wyrażania siebie i swoich emocji poprzez sztukę, dając przestrzeń do dyskusji, tworzenia własnych interpretacji i analiz. Wrażliwość wyniesiona z takich zajęć z pewnością przełoży się na późniejszą aktywność w życiu społecznym, w tym na działania na rzecz zmiany w skali zarówno lokalnej, jak i globalnej.

Wiedza o społeczeństwie

Edukacja globalna oferuje szeroki wachlarz zagadnień pozwalających realizować treści nauczania wiedzy o społeczeństwie, ale także wspiera kształcenie szeregu umiejętności, które są kluczowe dla tego przedmiotu.

Proponowane aktywności zachęcają młodzież do krytycznego przyglądania się i oceniania otaczającej ich rzeczywistości, stawiania pytań i wyciągania samodzielnych wniosków oraz poszukiwania rozwiązań – zarówno w skali lokalnej, jak i globalnej. Warto zachęcać młodzież do podejmowania aktywności i włączania się w różne inicjatywy.

W ramach WOS-u mogą to być między innymi projekty edukacyjne, a inspirację do ich powstania można zaczerpnąć choćby z proponowanych przez nas ćwiczeń czy scenariuszy zajęć, rozbudowując je zgodnie z potrzebami i zainteresowaniami zaangażowanych osób.