Zajęcia (między)przedmiotowe
Edukacja ekologiczna obejmuje wiele zagadnień i punktów widzenia, dlatego można ją realizować na różnych przedmiotach. Nauka o środowisku przyrodniczym i naszej relacji z nim może stać się tematem zajęć na przedmiotach ścisłych, które umożliwiają dokładniejsze poznanie przyrody i zachodzących w niej procesów oraz na przedmiotach humanistycznych, które analizują filozoficzną, etyczną i kulturową relację z przyrodą. Podstawa programowa umożliwia poruszanie zagadnień środowiskowych na wielu przedmiotach, co pozwala przyjrzeć się im z różnych perspektyw.
W edukacji ekologicznej zachęcamy do współpracy międzyprzedmiotowej i omawiania różnych jej aspektów, np. poprzez wspólną realizację zadań interdyscyplinarnych. „W szkole uczniowie i uczennice najczęściej rozwiązują problemy związane z jednym przedmiotem szkolnym. Na lekcjach chemii są to problemy z chemią w roli głównej, na lekcjach matematyki zaś zagadnień powiązanych z chemią jest niewiele. W świecie rzeczywistym taka monotematyczność występuje niezwykle rzadko. Rozwiązywanie problemów wymaga zastosowania wiedzy interdyscyplinarnej. Potrzebujemy interdyscyplinarnych programów nauczania, które pomogą uczniom rozwinąć szeroki zestaw kompetencji. Programy te powinny łączyć zrozumienie pojęć, zdobycie umiejętności i strategii rozumowania oraz budowanie postaw niezbędnych w poznawaniu różnych dziedzin. Integracja między przedmiotami szkolnymi ma pomóc uczniom i uczennicom w rozwijaniu głębokiego i jednocześnie spójnego rozumienia świata. Fragmentaryczne nauczanie prowadzi bowiem do fragmentarycznego zrozumienia”.
Źródło: Małgorzata Skura, Michał Lisicki, „Zadania interdyscyplinarne. Konstruowanie i stosowanie”, Fundacja Centrum Edukacji Obywatelskiej, Warszawa 2020.
W programie „Ekologiczna szkoła” zachęcamy do współpracy międzyprzedmiotowej poprzez wspólną realizację zadań interdyscyplinarnych. Młodzież ma wtedy szansę spojrzeć na poznawany temat z kilku perspektyw w pogłębiony sposób, dostrzegając również współzależności pomiędzy przedmiotami i dziedzinami naukowymi. Wspólna realizacja tematyki środowiskowej i budowanie współpracy międzyprzedmiotowej służy tworzeniu silniejszej, świadomej ekologicznie szkoły, która wykorzystuje wiele okazji do wzmacniania postaw prośrodowiskowych zarówno u pojedynczych uczniów i uczennic, jak i pośród całej społeczności szkolnej.
Co radzą nauczycielki z grupy roboczej, które tworzyły oraz realizowały zadania interdycyplinarne w archiwalnym projekcie „Europa o klimacie”? Poniżej podsumowanie najważniejszych informacji:
- organizacja w szkole Tygodnia Projektu lub Tygodnia zadań interdyscyplinarnych, w ramach którego nauczyciele i nauczycielki różnych przedmiotów wspólnie planują realizację zadań interdyscyplinarnych;
- organizacja rady pedagogicznej poświęconej zadaniom, wspólny plan realizacji;
- angażowanie innych przestrzeni i nauczycieli oraz nauczycielek – biblioteki, świetlice, pedagodzy – integracja kadry szkolnej na rzecz wspólnej realizacji zadań;
- szkolenia wprowadzające do realizacji zadań, motywujące, inspirujące, ułatwiające nawiązanie współpracy;
- bazowanie na obecnych relacjach i rozpoczęcie realizacji zadania, choćby w parze;
- pozyskanie wsparcia Dyrekcji i wspólne planowanie pracy z zadaniem – w tym celu zachęcamy do wykorzystania naszej strony internetowej i korzyści dla Dyrekcji związanych z realizacją programu „Ekologiczna szkoła”, którego częścią są również zadania interdycyplinarne.
Jeżeli zainteresowała Was praca z zadaniami interdycyplinarnymi, już dziś zachęcamy do zapoznania się kompletem materiałów edukacyjnych:
Jakie możliwości daje nieskoszony trawnik?
Jednym z zadań jest „Jakie możliwości daje nieskoszony trawnik”, które dotyczy różnorodności biologicznejna przedmioty: geografia, matematyka, język polski i godzina wychowawcza.
Zielony ład w szkole
Przewodnik merytoryczno-metodyczny dla nauczycieli i nauczycielek, który przedstawia sposoby i zalety włączania edukacji ekologicznej na zajęciach i wprowadza merytorycznie do tematów poruszanych w zadaniach.
Jak realizować zadanie interdyscyplinarne?
Zadanie interdyscyplinarne składa się z aktywności wprowadzającej i objaśniającej cel zadania oraz czterech aktywności przeznaczonych na pięć przedmiotów (geografia/biologia, matematyka, język polski, godzina wychowawcza). Zadanie ma na celu wspólne odnalezienie odpowiedzi na pytanie kluczowe. Poszukiwanie odpowiedzi na nie wprowadza uczniów i uczennice w wybrane zagadnienia związane z ochroną środowiska i rozwojem zrównoważonym, w kontekście strategii Europejski Zielony Ład. Zadanie najlepiej zrealizować we współpracy międzyprzedmiotowej, przeprowadzając wszystkie aktywności, dając młodzieży możliwość poszukiwania odpowiedzi w ramach różnych przedmiotów. Można wykonać pojedyncze aktywności (2-4), o ile zrealizuje się wprowadzenie do zadania i podsumowanie. Zadanie należy rozpocząć od aktywności 1 (wprowadzającej), a najlepszym jego podsumowaniem jest realizacja aktywności 5 (godzina wychowawcza). Przed rozpoczęciem realizacji zadania zachęcamy do zapoznania się z tematyką wszystkich aktywności, zaplanowania pracy i możliwej współpracy międzyprzedmiotowej.
